Αναγνώστες

Πέμπτη 30 Ιουλίου 2015

Η χρυσή παπαρούνα του γυαλού

Glaucium flavum Grantz 1763


Syn. Glaucium luteum Scop.
Chelidonium glaucium L.
Chelidonium fulvum Poir.

Papaveraceae

Γλαύκιο το χρυσοκίτρινο






Πολυετές φυτό, ανθεκτικό στην ξηρασία και την αλμύρα. Φυτρώνει πάντα σε παραθαλάσσιες τοποθεσίες σε όλη τη Δυτική Ευρώπη και τη Βρετανία, στη Μεσόγειο και τη Δυτική Ασία. Αγαπά τα ηλιόλουστα μέρη και ανθίζει από Μάιο έως Αύγουστο.

Το λάδι από τους σπόρους του χρησιμοποιήθηκε στην σαπωνοποιία και σαν καύσιμο του παραδοσιακού λύχνου καθώς καίγεται χωρίς να βγάζει πολύ καπνό.

Στην παραδοσιακή ιατρική θεωρείται ότι προκαλεί αύξηση έκκρισης χολής και έτσι χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση προβλημάτων της χοληδόχου κύστεως και του ήπατος. Θεωρείται επίσης ότι θεραπεύει τους σπασμούς των βρόγχων και του εντέρου. Στην Αλγερία χρησιμοποιείται παραδοσιακά εκχύλισμα του φυτού για τη θεραπεία κρεατοελιών.

Ήδη από την αρχαιότητα χρησιμοποιήθηκε σαν ισχυρό φάρμακο κατά των παθήσεων του ήπατος και των εντέρων. Στον Διοσκουρίδη αναφέρεται ως μήκων κερατίτις (4.65):

......δύναμιν δε έχει η μεν ρίζα εψηθείσα άχρι ημίσους εν ύδατι και ποθείσα ισχιάδας και ηπατικάς διαθέσεις θεραπεύειν και τους παχέα ή αραχνιώδη ουρούντας ωφελείν το δε σπέρμα πλήθος οξυβάφου ποθέν συν μελικράτω κοιλίαν επιεικώς καθαίρει. Τα δε φύλλα και τα άνθη εσχάρας περιρρήττει κατα πλασθέντα συν ελαίω, εγχρισθέντα δε τα επί κτηνών άργεμα και νεφέλια αποκαθαίρει.



Σύγχρονη επιστημονική έρευνα δείχνει σημαντική αντικαρκινική δράση εκχυλίσματος της ρίζας του φυτού που είναι πλούσια σε ισχυρά αλκαλοειδή. (Laboratory of Plant Biotechnology end Ethnobotany, Algeria, Bournine L, Bensalem S et al., 2013)

Παρόλο που έχει χρησιμοποιηθεί ευρύτατα στην παραδοσιακή ιατρική η τοξικότητα του φυτού είναι υψηλή και επομένως δεν συνιστάται να χρησιμοποιείται χωρίς εξειδικευμένη γνώση. Είναι εξαιρετικά ερεθιστικό για τα μάτια και μπορεί να προκαλέσει επιπεφυκίτιδα με απλή επαφή. Ο γαλακτώδης χυμός του μπορεί να προκαλέσει από απλό ερεθισμό του δέρματος έως οξεία δερματίτιδα.
Η γλαυκίνη, αλκαλοειδές που περιέχεται στο φυτό έχει ψυχοτρόπο δράση παρόμοια με αυτή των οπιωδών προκαλώντας σε κάποιους ένα αίσθημα ευφορίας και ηρεμίας.


Το όνομα του γένους προέρχεται από το ελληνικό γλαυκός= γκριζόλευκος, λαμπερός, κυανόφαιος ενώ το χαρακτηριστικό επίθετο του είδους από το λατινικό flavus-a-um = κίτρινο, χρυσοκίτρινο


Κυριακή 19 Ιουλίου 2015

Φρανκένια η δασύτριχη

Frankenia hirsuta L.


Syn. Frankenia laevis var. hirsuta
        Franca thymifolia Vis.

Frankenianceae




Πολυετές χαμαίφυτο που αγαπά τις αμμώδεις ή βραχώδεις παραθαλάσσιες τοποθεσίες. Η φρανκένια η δασύτριχη απαντάται σε όλη τη Μεσογειακή λεκάνη έως την Ινδία και τη Νότια Αφρική.


Ριζώνει στις αβαθείς λακουβίτσες των γεμάτων αλμύρα βράχων. Οι τριχωτοί βλαστοί έρπουν στους βράχους απολαμβάνοντας τον ανοιξιάτικο ήλιο και καθώς η μέρα μεγαλώνει στις αρχές του καλοκαιριού ανθίζουν προσφέροντας φωτεινή ομορφιά στο αφυδατωμένο τοπίο.





Το γένος frankenia εξαπλώνεται σε όλο τον κόσμο με πάνω από 80 διαφορετικά είδη, και ο Λινναίος το ονόμασε έτσι, προς τιμήν του Johann Franke (1590-1661) καθηγητή ανατομίας και βοτανικής στην Ουψάλα, που πρώτος μελέτησε τα φυτά της Σουηδίας. Το χαρακτηριστικό επίθετο του είδους, από το λατινικό hirsutus-a-um = δασύτριχος, τραχύς.


Στα Κύθηρα τη βρήκα στα ανατολικά του νησιού. Εξ όσων γνωρίζω είναι η πρώτη καταγραφή του συγκεκριμένου είδους, για το νησί των Κυθήρων, ενώ αναφέρεται στα Αντικύθηρα και στις γύρω βραχονησίδες (Τζανουδάκης, Ιατρού, Πανίτσα 2004)