Αναγνώστες

Τετάρτη 14 Δεκεμβρίου 2011

Κρόκος ο λείος


Crocus laevigatus* Bory & Chaubard

Iridaceae
Κύθηρα, Νοέμβριος 2011. Φωτογραφίες, κείμενα Σταυρούλα Φατσέα
Άλλος ένας υπέροχος κρόκος που συνάντησα σε μεγάλους αριθμούς κυρίως στα Βόρεια και Ανατολικά του νησιού. Ενδημικός της Κεντρικής και Νότιας Ελλάδας. Στα Κύθηρα, ανθίζει λίγο αργότερα από τον Crocus boryi και παραμένει ανθισμένος μέχρι τον Ιανουάριο. Ο χιτώνας του βολβού είναι σκληρός και λείος εξ ου και το χαρακτηριστικό επίθετο του είδους , από τo λατινικό leavo = λειαίνω
Οι πανέμορφες μωβ ραβδώσεις στην πλάτη των εξωτερικών πετάλων του δίνουν ιδιαίτερη εμφάνιση.





*Ως προς την ταξινόμηση, δεν είμαι απόλυτα σίγουρη, αφού συνήθως τα φύλλα του βγαίνουν πριν τα άνθη, ενώ σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις βρήκα πρώτα τα λουλούδια, όπως συμβαίνει στο είδος Crocus cancellatus. Πάντως ο βολβός έχει τον χαρακτηριστικό λείο χιτώνα του είδους.

Κυριακή 11 Δεκεμβρίου 2011

Κολχικά... Οι Μαγισσούλες του φθινοπώρου


Colchicum cupanii Gussone

Liliaceae / Colchicaceae
   

Κύθηρα, φθινόπωρο 2011. Φωτογραφίες, κείμενα Σταυρούλα Φατσέα

Το γένος περιλαμβάνει περίπου εξήντα είδη πολυετών φυτών που είναι αυτοφυή στη Δυτική Ασία την Ευρώπη και τη Μεσόγειο. Πολλά είδη καλλιεργούνται σαν καλλωπιστικά σε όλο τον κόσμο και τα υβρίδια που έχουν δημιουργηθεί είναι πολύ εντυπωσιακά. Συχνά γίνεται σύγχιση με το γένος crocus το οποίο όμως ανήκει σε εντελώς διαφορετική οικογένεια ( Ιridaceae) και είναι ακίνδυνο και πολλές φορές βρώσιμο σε αντίθεση με τα κολχικά που είναι πολύ τοξικά και επικίνδυνα.

Colchicum cupanii Guss.
Τα κολχικά εκτιμώνται ιδιαίτερα για τις θεραπευτικές τους ιδιότητες και μέρη του φυτού χρησιμοποιούνται από την αρχαιτότητα μέχρι σήμερα, στην κλασσική και ομοιοπαθητική θεραπευτική, για την αντιμετώπιση ρευματοπαθειών,κυρίως της ουρικής αρθρίτιδας. Πάντως όλα τα μέρη του φυτού είναι εξαιρετικά δηλητηριώδη αφού περιέχει το αλκαλοειδές κολχικίνη και σε καμμία περίπτωση δεν πρέπει να χρησιμοποιείται χωρίς ειδική επεξεργασία, και εξειδικευμένες γνώσεις. Τα συμπτώματα δηλητηρίασης από κολχικό μοιάζουν με αυτά του αρσενικού και γύρω στα 5 γρ αρκούν για να προκαλέσουν το θάνατο.

Colchicum cupanii Guss. ?
Το φυτό πήρε το όνομά του από την περιοχή προέλευσης του, την Κολχίδα, πατρίδα της μάγισσας Μήδειας που κατά μία εκδοχή σκότωσε τα παιδιά της χρησιμοποιώντας δηλητήριο από τους βολβούς του κολκικού.

Στο συγκεκριμένο είδος, που είναι ενδημικό της Μεσογείου, το χαρακτηριστικό επίθετο cupanii δόθηκε προς τιμήν του Fr. Francis Cupani (1657-1710) που διετέλεσε διευθυντής των βοτανικών κήπων του Μισιλμέρι κοντά στο Παλέρμο και συγγραφέας του 'Ηortus Catholicus”