Αναγνώστες

Κυριακή 31 Ιανουαρίου 2016

Σαν από άλλο κόσμο....

Clathrus ruber P.Micheli ex Pers. (1801)

Κλείθρο το ερυθρό


Phallaceae


Το παράξενο αυτό μανιτάρι είναι αυτοφυές και αρκετά συνηθισμένο στη Νότια Ευρώπη από όπου έχει μεταφερθεί στη Βόρεια Ευρώπη και από εκεί στην Αμερικανική Ήπειρο. Αναπτύσσεται σε νεκρή φυτική ύλη σε δάση, σε κήπους ή σε πρασιές μέσα από ένα λευκό “αβγό” ριζωμένο στο έδαφος με μακριές μυκηλιακές ίνεs. 


Στη φάση αυτή το μανιτάρι θεωρείται βρώσιμο. Ωστόσο υπάρχουν αναφορές για σοβαρές δηλητηριάσεις μετά από κατανάλωση του ώριμου καρποσώματος. 


Το σχήμα του θυμίζει κόκκινο πλέγμα με σφογγώδεις βραχίονες στην εσωτερική επιφάνεια των οποίων εκκρίνεται καφετιά βλέννα με πολύ δυσάρεστη οσμή σαπισμένου κρέατος που προσελκύει μύγες, οι οποίες μεταφέρουν τα πολύτιμα σπόρια που περιέχονται σε αυτή και εξασφαλίζουν έτσι τη διαιώνιση του είδους.


Το όνομα του γένους προέρχεται από την ελληνική λέξη κλείθρο = κλειδαριά , μεντεσές ενώ το χαρακτηριστικό επίθετο του είδους από το λατινικό ruber= ερυθρός.
Στη Γαλλία το λένε Coeur de Sorciere δηλ. Καρδιά της Μάγισσας ενώ υπάρχουν θρύλοι και δοξασίες σε όλη την Νότια Ευρώπη ότι έχει μαγικές ιδιότητες ή ότι όποιος το αγγίζει κινδυνεύει να αρρωστήσει κλπ.


Στα Κύθηρα το έχω συναντήσει σε πολλές διαφορετικές περιοχές σε όλη την έκταση του νησιού. 

Εξίσου εντυπωσιακό αν και μικρότερο το Colus hirudinosus Cavalier&Sechier υπάρχει στα βόρεια και ανατολικά του νησιού.



Τρίτη 26 Ιανουαρίου 2016

Μαράσμιος, ο Λάζαρος του βασιλείου των μυκήτων

Marasmius Fries, 1838

Marasmiaceae

Marasmius corbariensis (Roum.) Singer
Το γένος περιλαμβάνει περίπου 500 είδη μανιταριών μερικά από τα οποία είναι βρώσιμα, π.χ. Μarasmius oreades. Λόγω του μικρoσκοπικού μεγέθους τους τα περισσότερα είδη περνάνε απαρατήρητα και πρέπει κανείς να προσπαθήσει πολύ, για να ανακαλύψει την υπέροχη ομορφιά τους. Ευτυχώς η τεχνολογία μας βοηθάει σ’αυτό καθώς με τις δυνατότητες που δίνουν οι σύγχρονες φωτογραφικές μηχανές καθένας μπορεί να θαυμάσει τις λεπτομέρειες αυτών των καταπληκτικών πλασμάτων.
Τα μανιτάρια του γένους παρουσιάζουν ένα εξαιρετικό χαρακτηριστικό στο οποίο οφείλουν και το όνομά τους. Σε ξηρό καιρό μαραίνονται, κατά κάποιο τρόπο “πεθαίνουν” για λίγο, (βλ. σχετικά: The Biology of Resurrection: Life After Death in Fungi, by SG Saupe) και μόλις τα επίπεδα υγρασίας ανέβουν ξαναβρίσκουν την αρχική τους μορφή, ξαναζωντανεύουν. Το χαρακτηριστικό αυτό, στα αγγλικά, marcescence, οδήγησε τον Fries στην ταξινόμηση που χρησιμοποιούμε έως σήμερα. Το όνομα του γένους προέρχεται από την ελληνική λέξη μαρασμός.


Παρόλο το μικροσκοπικό τους μέγεθος παίζουν σημαντικό ρόλο στα δασικά οικοσυστήματα βοηθώντας στην αποσύνθεση της νεκρής φυτικής ύλης και τη μετουσίωσή της σε ωφέλιμα θρεπτικά στοιχεία. Φαίνονται εύθραυστα και λεπτεπίλεπτα στην πραγματικότητα όμως, είναι σκληροτράχηλα πλάσματα που αντέχουν ακραίες συνθήκες, όπως περιγράφω παραπάνω.


Η ταυτοποίηση των διαφόρων ειδών είναι αρκετά δύσκολη υπόθεση και συχνά απαιτείται μικροσκοπική εξέταση. Εξ άλλου όπως και σε πολλά άλλα είδη μυκήτων εγείρονται σοβαρά θέματα αλλαγών στην ταξινόμηση μετά την επανάσταση που έφερε τα τελευταία χρόνια η ταυτοποίηση με βάση το DNA.

Marasmius corbariensis (Roum.) Singer. Σε ξερά φύλλα ελιάς. 
Στα Κύθηρα, έχω συναντήσει μέχρι σήμερα τρία διαφορετικά είδη σε διάφορες τοποθεσίες. Ιδιαίτερη εντύπωση μου έκανε το καταπληκτικό Marasmius corbariensis (Roum.) Singer, που βρήκα σε λιόφυτο στο κέντρο του νησιού.


Marasmius corbariensis (Roum.) Singer