Ωτίσκη, το αυτί του Ιούδα

Auricularia auricula-Judae (Bull.)Wettst.

Syn. Hirneola auricula-Judae

Auriculariaceae

Κύθηρα, Δεκέμβριος 2013

Ζελατινώδης μύκητας με σχήμα που θυμίζει όστρακο ή ανθρώπινο αυτί και αναπτύσσεται σε νεκρούς κορμούς και κλαδιά δέντρων. Αρκετά κοινό σε όλο σχεδόν τον κόσμο, από την Ευρώπη ως την Αυστραλία. Πολύ συχνά συναντάται πάνω στην κουφοξυλιά (Sambucus nigra) εξ ου και το όνομά του, αφού κατά μία παράδοση ο Ιούδας μετά την προδοσία κρεμάστηκε σε ένα τέτοιο δέντρο. Συναντάται επίσης πάνω σε νεκρά ή ζωντανά κλαδιά συκιάς όπου η ελληνική παράδοση θέλει την αυτοκτονία του προδότη.

To όνομα του γένους προέρχεται από την λατινική λέξη auricula= αυτί, αναφορά στην ομοιότητα με το αντίστοιχο όργανο του ανθρώπου.

Ο μύκητας περιγράφηκε επιστημονικά για πρώτη φορά το 1789 από τον Jean Baptiste Francois Bulliard που το ονόμασε Tremella auricula-Judae. Τελικά, και μετά από αρκετές μετακινήσεις σε διάφορα γένη, το 1897 ταξινομήθηκε στο γένος Auricularia από τον Αυστριακό βοτανολόγο μυκητολόγο Richard Wettstein ( 1863-1931)

Στην Ασία και ιδιαίτερα στην Κίνα θεωρείται λιχουδιά. Καταναλώνεται φρέσκο ή αποξηραμένο. H Auricularia polytricha, γνωστή σαν “μαύρο μανιτάρι” χρησιμοποιείται ευρύτατα στην Ασιατική κουζίνα. Τρώγεται ωμό σε σαλάτες ή μαγειρεμένο σε βραστά και σε σάλτσες, παρόλο που καθώς μαρτυρούν όσοι το έχουν δοκιμάσει δεν έχει ιδιαίτερη γεύση ή άρωμα αλλά απορροφά τα αρώματα των υπόλοιπων υλικών και δίνει ωραία υφή στο πιάτο. Στην Κίνα επίσης θεωρείται εδώ και αιώνες ότι έχει σπουδαίες φαρμακευτικές ιδιότητες. (κατά της αιμόπτυσης, της αιμορραγίας, της διάρροιας, και κατά των γαστρεντερικών ενοχλήσεων.) Στη Δύση χρησιμοποιήθηκε από τη λαϊκή ιατρική σαν στυπτικό, κατά του πονόλαιμου (Bacon 1627),του πόνου στα μάτια και του ίκτερου.

Σύγχρονη έρευνα δείχνει ότι συχνή χρήση σε μικρές δόσεις μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εγκεφαλικού και καρδιακών προσβολών. Επίσης μπορεί να είναι ευεργετικό στη μείωση της κακής χοληστερίνης και των τριγλυκεριδίων. Συγχρόνως, διεξάγεται έρευνα σχετικά με τις αντιδιαβητικές και αντικαρκινικές ιδιότητες του μανιταριού. Λόγω της πιθανότητας να μειώνει το δείκτη γονιμότητας συνιστάται να αποφεύγεται από εγκύους, θηλάζουσες και γενικά από γυναίκες σε αναπαραγωγική ηλικία. Επίσης, επειδή έχει την ιδιότητα να απορροφά βαρέα μέταλλα δεν πρέπει να συλλέγεται σε περιοχές με υψηλούς δείκτες ρύπανσης.