Αναγνώστες

Σάββατο 6 Αυγούστου 2011

Βαλσαμόχορτο


Hypericum L.

Hypericaceae/Clusiaceae



Κύθηρα Μάϊος 2011. Hypericum perforatum L. Φωτογραφία Σ.Φατσέα

 Το γένος περιλαμβάνει πάνω από 400 είδη με εξάπλωση σχεδόν σε όλον τον κόσμο. Στα Κύθηρα έχω μέχρι στιγμής συναντήσει 4 είδη, μεταξύ αυτών σε μικρούς πληθυσμούς, το περίφημο Hypericum perforatum L. που θεωρείται ότι έχει μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε δραστικά συστατικά. Υπάρχει επίσης το Hypericum empetrifolium Willd., και το Hypericum triquetrifolium Turra σε όλο το νησί, και το Hypericum hircinum L. σε ρεματιές και υγρότοπους.

Ιούνιος 2011. Hypericum empetrifolium Willd.
Φωτογραφία Σταυρούλα Φατσέα
Το βαλσαμόχορτο όπως πολλοί το λένε συνοδεύεται από τα αρχαία χρόνια από θρύλους μερικοί από τους οποίους εξακολουθούν να ζουν.  Τα μικρά χρυσοκίτρινα άνθη του γεμίζουν το τοπίο με λάμψη. Το κόκκινο λάδι του, το αφέψημά του ή το βάμμα από υπερικό θεραπεύουν τη μελαγχολία και την ήπια κατάθλιψη, επουλώνουν πληγές τονώνουν το ανοσοποιητικό. Το θαυματουργό αυτό βότανο ξαναέγινε δημοφιλές τα τελευταία χρόνια λόγω πρόσφατων ερευνών που έδειξαν ότι κάποια από τα συστατικά του και συγκεκριμένα η υπερικίνη και η υπερφορίνη αυξάνουν τα επίπεδα νευροδιαβιβαστών όπως της σεροτονίνης και της νορεπινεφρίνης, ουσιών υπεύθυνων για τη διατήρηση καλής διάθεσης και συναισθηματικής ισορροπίας. Αποδείχθηκε επίσης ότι η υπερικίνη έχει αντισηπτική δράση κατά των ιών και των βακτηρίων. Οι τανίνες που περιέχονται στο φυτό το κάνουν στυπτικό ενώ περιέχει πλήθος άλλων δραστικών ουσιών που το κάνουν κυριολεκτικά πανφάρμακο!
Αύγουστος 2011. Hypericum hircinum L.
Φωτογραφία Σταυρούλα Φατσέα

Στα Αγγλικά και σε άλλες ευρωπαϊκές γλώσσες,όπως και στη Βόρεια Ελλάδα λέγεται το βοτάνι του Αι Γιάννη ή του Προδρόμου το βοτάνι, ( St.John's Wort) (Johanniskraut,) ίσως επειδή πολλά είδη βρίσκονται σε πλήρη ανθοφορία τον Ιούνιο που γιορτάζεται ο άγιος. Αλλες κοινές ονομασίες : αγούδουρας, σπαθόχορτο ( κατά τους βυζαντινούς χρόνους το χρησιμοποιούσαν για να θεραπεύσουν τα τραύματα από σπαθί !!!), βαλσαμόχορτο, περίκη, χελωνόχορτο.
Το λατινικό όνομα του γένους προέρχεται είτε από το αρχαίο ελληνικό υπερ+εικών ( Το όνομα που χρησιμοποίησε ο Διοσκουρίδης επειδή το φυτό τοποθετείτο στους ναούς για να απομακρύνει τα κακά πνεύματα. 
Άλλη πιθανή ετυμολόγηση από το
υπό+ερείκη επειδή το φυτό προτιμά παρόμοια ενδιαιτήματα με το γένος ερείκη.

Τα διακριτικά επίθετα που δηλώνουν τα διάφορα είδη έχουν δοθεί βάσει του κυρίαρχου χαρακτηριστικού κάθε είδους.
Perforatum> από το λατινικό ρήμα perforo=τρυπώ, διατρυπώ, αφού τα φύλλα και τα πέταλα του λουλουδιού φαίνονται σαν διάτρητα από τα κόκκινα στίγματα της υπερικίνης.
Ιούνιος 2011. Hypericum triquetrifolium Tur.
Hircinum = τράγειος , που μυρίζει σαν τράγος, από την οσμή που αναδίδουν τα φύλλα του φυτού όταν τα τρίψουμε.
triquetrifolium = με τριγωνικά φύλλα. Στα Κύθηρα το συγκεκριμένο είδος οι παλιοί το έλεγαν αγιούδουρα και το χρησιμοποιούσαν για να φτιάχνουν σκούπες. 
 empetrifolium = από τα αρχαία ελληνικά εν+πέτρα > empetrum = όνομα που  έδωσε ο Διοσκουρίδης σε άλλο βραχόφιλο φυτό, + folium = αυτός που έχει παρόμοια φύλλα

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου