Θυμάρι

Thymus capitatus (L.) Hoffmanns&Link

Syn. Coridothymus capitatus (L.) Rchb.f

Lamiaceae

 Αειθαλής θάμνος αυτοφυής σε όλη τη Μεσόγειο. Χρησιμοποιείται ευρύτατα για θεραπευτικούς σκοπούς από την αρχαιότητα. Οι Σουμέριοι το χρησιμοποίησαν σαν καρύκευμα και φάρμακο.Στην Αρχαία Αίγυπτο χρησιμοποιήθηκε στο βαλσάμωμα των νεκρών. Στην Αρχαία Ελλάδα σαν λιβάνι για τον καθαρισμό των ναών. Ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος λέει πως όταν καίγεται το θυμάρι διώχνει όλα τα κακόβουλα πλάσματα. Ο Διοσκουρίδης περιγράφει 5 είδη θυμαριού μεταξύ αυτών και το γνωστό μας μεσογειακό θυμάρι. Συστήνει το φυτό για αναπνευστικά προβλήματα, σαν αποχρεμπτικό για το άσθμα και εξωτερικά σαν απολυμαντικό των πληγών μαζί με ξύδι.

Είναι πολύ δημοφιλές σαν καρύκευμα και συντηρητικό τροφών ήδη από την αρχαιότητα. Από τη Ρωμαϊκή εποχή χρησιμοποιήθηκε σαν συντηρητικό και αρωματικό τυριών και η φράση “μυρίζει θυμάρι” σήμαινε έπαινο για το φαγητό. Στην περίφημη γαλλική κουζίνα το θυμάρι κατέχει σημαντική θέση και υπάρχει πάντα στο ματσάκι μυρωδικών (bouquet garnis)

Παλιοί θρύλοι λένε ότι το θυμάρι δίνει θάρρος και αισιοδοξία απομακρύνοντας την μελαχγολία και τη δειλία. Σε αρχαίες τελετουργίες πολεμιστές έκαναν μπάνιο με θυμάρι πριν τη μάχη για να αποκτήσουν δύναμη και θάρρος.Στο Μεσαίωνα οι κυρίες κεντούσαν μια μέλισσα πάνω σε ένα κλαδί θυμάρι στα μαντήλια που έκαναν δώρο στους ιππότες τους.

Στην παραδοσιακή ελληνική θεραπευτική οι παλιοί χρησιμοποιούσαν το θυμάρι για τον πονόδοντο, το βήχα, τις βρογχίτιδες και σαν αποσμητικό. Η σύγχρονη έρευνα επιβεβαιώνει ότι οι δραστικές ουσίες που περιέχει έχουν έντονη αντισηπτική , χωνευτική και αντιπυρετική δράση. Είναι επίσης τονωτικό των ούλων!!! 

Λίγες σταγόνες αιθέριο έλαιο θυμαριού σε κάποιο λάδι βάσης κάνουν καλό σε τσιμπήματα εντόμων, επιφανειακές πληγές, πονοκεφάλους, ρευματισμούς κ.α. Μια παράδοση λέει πως ένα κλαράκι θυμάρι κάτω από το μαξιλάρι διώχνει την αυπνία και εξασφαλίζει ήρεμο ύπνο.

Σε όλες τις εποχές και σε όλους τους πολιτισμούς της Μεσογείου και της Ευρώπης το θυμάρι ( για την ακρίβεια κάποιο από τα πολλά είδη που είναι αυτοφυή στις περιοχές αυτές) θεωρήθηκε σύμβολο θάρρους και ανδρείας, επουλωτικό, διεγερτικό, τονωτικό,αφροδισιακό. Αν, ακολουθώντας τη ρήση του Αντισθένη “ Αρχή παιδεύσεως η των ονομάτων επίσκεψις”, ερευνήσουμε τη ρίζα του λατινικού ονόματος θα δούμε τη σχέση που η θαυμάσια αρχαία ελληνική γλώσσα εκφράζει μεταξύ σημαίνοντος και σημαινομένου. Το όνομα thymus προέρχεται από το αρχαίο ελληνικός θυμός = θάρρος, ζωτική δύναμη, πάθος. Σύμφωνα με τον Πλάτωνα ένα από τα τρία μέρη της ψυχής είναι ο θυμός, η κινητήρια δύναμη των ευγενών συναισθημάτων. Αξίζει να σημειωθεί η σχέση με το ρήμα θύω που αρχικά σήμαινε βγάζω καπνούς και στη συνέχεια θυσιάζω.Το θυμίαμα ( λέξη από την ίδια ρίζα) ευφραίνει τους παντοδύναμους θεούς από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα με το έντονο άρωμα των αρωματικών φυτών που καίγονται προσφορά σε κείνους.

Κύθηρα, Ιούνιος 2011. Φωτογραφίες Σταυρούλα Φατσέα

Κορυφαίο μελισσοτροφικό φυτό, δίνει το εξαιρετικό θυμαρίσιο μέλι το οποίο από πολλούς θεωρείται ανώτερο όλων. Στο θυμάρι κυρίως οφείλεται η υπέροχη γεύση του Κυθηραϊκού μελιού, αφού το είδος Thymus capitatus που κυριαρχεί στο Τσιρίγο, Ιούνιο και Ιούλιο είναι από τα πιο αρωματικά είδη θυμαριού.