Κενταύριο

Centaurium Hill, emend. Adanson

Gentianaceae

Κύθηρα Μάιος 2011. Φωτογραφία Σταυρούλα Φατσέα

Μάιος 2011. Φωτογραφία Σταυρούλα Φατσέα

Το γένος Centaurium Hill, emend. Adanson (στο παρελθόν Erythraea ή Chironia) περιλαμβάνει περίπου 21 είδη σύμφωνα με τις τελευταίες ταξινομήσεις.

Πρόκειται για μονοετή ή διετή φυτά αρκετά κοινά σε όλο το βόρειο ημισφαίριο. Αυτοφυή στην Ευρώπη και Ασία επιγενή στη Βόρεια Αμερική και Αυστραλία.

Το όνομα του γένους Κενταύριο προέρχεται απο το ελληνικό κένταυρος αναφορά στον Kένταυρο Χείρωνα που κατά την μυθολογία δίδαξε στους ανθρώπους τη θεραπευτική δύναμη των βοτάνων.

Θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα πικρά βότανα, που διευκολύνει την πέψη αυξάνει την έκκριση χολής, ορεκτικό, χολαγωγό,χωνευτικό. Χρησιμοποιήθηκε κατά της ελονοσίας πριν την επικράτηση του κινίνου, γι αυτό και σε μερικά μέρη της Ελλάδας το ονομάζουν ριγόχορτο >ρίγος. Εξωτερικά χρησιμοποιείται σαν επουλωτικό τραυμάτων και πληγών.

Μάιος 2011. Φωτογραφίες Σταυρούλα Φατσέα

Στα Κύθηρα καταγράφονται κυρίως τα είδη Centaurium erythraea Rafn subsp. limoniiforme Greuter,που θεωρείται τοπικό ενδημικό των Κυθήρων, centaurium pulchellum ή centaurium tenuiflorum και centaurium spinosum στις Δραγονάρες. Στα νοτιοανατολικά βρήκα ελάχιστα φυτά με λευκό χρώμα ενώ στα βόρεια(!) το centaurium maritimum με γλυκό κίτρινο χρώμα.

Το είδος centaurium erythraea είναι πιθανότατα το κενταύριον το μικρόν του Διοσκουρίδη:

“....κενταύρειον μικρόν, [οἱ δὲ λιμνήσιον, οἱ δὲ ἐλλεβορίτης, οἱ δὲ ἀμάραντον, προφῆται αἷμα Ἡρακλέους, Ῥωμαῖοι φεβριφούγιαμ, οἱ δὲ ἕρβα μουλτιράδιξ, Δάκοι τούλβηλα.] τινες λιμνήσιον καλοῦσιν, ἐπειδὴ ἐνίκμους φιλεῖ τόπους.....”