"... και του πουλιού το γάλα!!!"

Ορνιθόγαλο

Ornithogalum L.

Hyacinthaceae / Liliaceae

Κύθηρα, Απρίλιος 2011. Φωτογραφία Σταυρούλα Φατσέα

 Το γένος περιλαμβάνει πολυετή βολβώδη φυτά ενδημικά της Νότιας Ευρώπης,
Βόρειας Αφρικής και Δυτικής Ασίας. Ορισμένα είδη πχ. το ornithogallum narbonense L. μπορούν να φτάσουν σε ύψος έως 60 εκ. αναπτύσσοντας πυραμιδωτά τα πανέμορφα λουλούδια τους. Τα κατάλευκα πέταλα φέρουν στο πίσω μέρος πρασινωπή λωρίδα που πολλές φορές φαίνεται και από μπροστά.

Κύθηρα, Μάιος 2011. Φωτογραφία Σταυρούλα Φατσέα

Το λατινικό όνομα προέρχεται από το ελληνικό όρνις = πτηνό+γάλα.Οι Αρχαίοι Έλληνες το ονόμασαν έτσι για να τονίσουν την σεμνή και πολύτιμη ομορφιά του. Ο Διοσκουρίδης  περιγράφει κατά πάσα πιθανότητα το είδος που σήμερα ονομάζουμε ornithogalum umbellatum.

Κύθηρα, Απρίλιος 2011. Φωτογραφία Σταυρούλα Φατσέα

Οι Αγγλόφωνοι το λένε Αστέρι της Βηθλεέμ. Το όνομα αυτό ίσως δόθηκε είτε σαν αναφορά στο σχήμα του λουλουδιού που θυμίζει άστρο,είτε διότι χρησιμοποιήθηκε σαν τροφή από τους φτωχούς προσκυνητές των Αγίων Τόπων κατά τον Μεσαίωνα αφού ευδοκιμούσε σε μεγάλους αριθμούς στην περιοχή της Βηθλεέμ,ίσως φυτεμένο εκεί, από τους ίδιους τους χριστιανούς. Ο βολβός ορισμένων ειδών θεωρείται εξαιρετική λιχουδιά ιδιαίτερα στη Νότια Γαλλία. (Αποξηραμένος και αλεσμένος σε σκόνη, ή καλά βρασμένος). Πάντως πολλά είδη είναι τοξικά και υπάρχουν αναφορές για δηλητηριάσεις ζώων από το φρέσκο φυτό. 

Στα Κύθηρα έχω συναντήσει τα είδη: 

Οrnithogalum divergens Boreau,(φωτογραφία 3) 

Ornithogalum narbonense L.,(φωτογραφία 2)

Ornithogalum arabicum L. ( σε παλιούς κήπους) 

και ίσως το Ornithogalum atticum Boiss & Heldr.(Φωτογραφία 1?)