Κήρινθο το μείζον

Cerinthe major L.

Boraginaceae

 Βομβίνος και κήρινθο. Κύθηρα, Απρίλιος 2011.
Φωτογραφία Σταυρούλα Φατσέα

Μονοετές φυτό αυτοφυές σε όλη τη Μεσόγειο. Το εντυπωσιακό άνθος περιέχει πολύ νέκταρ και οι μέλισσες το εκτιμούν ιδιαίτερα. Αυτό συν το ότι τα φύλλα του έχουν γεύση που θυμίζει κερί οδήγησε στην ονομασία κήρινθος= κηρός +άνθος που για τους αρχαίους Έλληνες αναφερόταν στην κιτρινωπή ουσία (γύρη) με την οποία τρέφονται οι νύμφες της μέλισσας. Στις Κυκλάδες ακόμα μέχρι σήμερα ονομάζουν τη γύρι, κεράθι.

Το επίθετο major= μείζων προφανώς αναφέρεται στο μέγεθος του άνθους που συγκρινόμενο με αυτά άλλων ειδών του γένους είναι μεγάλο.

Ο κήρινθος, σε αρχαίες πηγές περιγράφεται σαν μια διαφορετική μορφή μελιού. Ο Αριστοτέλης λέει για τη γεύση του κηρίνθου ότι μοιάζει με γλυκό σύκο. Περιγράφει ότι οι μέλισσες μεταφέρουν κερί και κήρινθο, με τα πόδια τους αλλά χωνεύουν μόνο το μέλι και αποβάλλουν το υπόλοιπο όταν φτάσουν στον προορισμό τους. Ο Varro δίνει άλλη εκδοχή: Πιστεύει ότι οι μέλισσες το χρησιμοποιούν σαν τελείωμα στα κελιά της κηρήθρας. Ο Βιργίλιος περιγράφει ότι το χρησιμοποιούσαν για να προσελκύσουν σμήνη άγριων μελισσών σε κυψέλες.

Προφανώς πρόκειται για τη γνωστή πολύτιμη για τις μέλισσες και τους ανθρώπους γύρη, που οι μέλισσες κουβαλούν στις θήκες των ποδιών τους και η οποία έχει “κέρινη” όψη, αφού η μέλισσα την επεξεργάζεται με ουσίες που εκκρίνονται με το σάλιο της ώσπου να αποκτήσει λεία όψη.

Κατά τον Μεσαίωνα καλλιεργήθηκε σαν καλλωπιστικό στους κήπους της Ευρώπης. Το φυτό παρέμεινε δημοφιλές κατά την Αναγέννηση, στη συνέχεια όμως η καλλιέργεια του εγκαταλείφθηκε μέχρι τον εικοστό αιώνα οπότε επανήλθε στο προσκήνιο. Στα Κύθηρα το βρήκα σε περιορισμένο χώρο μέσα σε κατοικημένη περιοχή.'Ισως πρόκεται για καλλιεργημένο είδος που ξέφυγε και αναπτύχθηκε μόνο του.