Το Πολύγαλα της Ελένης: Σπάνιο και Απειλούμενο

Polygala helenae Greuter

Polygalaceae

 Κύθηρα,Άνοιξη 2012. Φωτογραφίες, κείμενο: Σταυρούλα Φατσέα 

 Το γένος polygala περιλαμβάνει πάνω από 500 είδη πολλά από τα οποία είναι εξαιρετικά εντυπωσιακά και καλλιεργούνται σαν καλλωπιστικά. Ο Λινναίος ονόμασε το γένος από τις ελληνικές λέξεις πολύ και γάλα ίσως επηρεαζόμενος από την αρχαία πεποίθηση ότι τα ζώα που τρέφονταν με ανάλογα φυτά έβγαζαν περισσότερο γάλα.

Το περίφημο Polygala helenae, το Πολύγαλα της Ελένης, από τους πιο μικρούς εκπροσώπους του γένους, είναι στενότοπο ενδημικό των Κυθήρων. Περιγράφηκε από τον σπουδαίο βοτανολόγο Greuter κατά την δεκαετία του 1960. Είναι ένα από τα 50 πιο σπάνια, απειλούμενα είδη της Μεσογείου.

Εχει χαρακτηριστεί CR ( κρίσιμα κινδυνεύον) σύμφωνα με τα κριτήρια του Κόκκινου καταλόγου της IUCN διότι ο βιότοπός του, εξ όσων γνωρίζουμε, περιορίζεται σε δύο μόνον μικρές περιοχές των Κυθήρων οι οποίες μάλιστα δέχονται ισχυρές πιέσεις λόγω πυρκαγιών και τουριστικής ανάπτυξης. Δυστυχώς το φυτό δεν περιλαμβάνεται στους διεθνείς ή εθνικούς καταλόγους προστασίας που σημαίνει ότι έχει αφεθεί στη μοίρα του. (Γ. Ιατρού, Πανεπιστήμιο Πατρών)

Το 1753 ο Λινναίος ονόμασε το γένος από τις ελληνικές λέξεις πολύ και γάλα ίσως επηρεαζόμενος από την αρχαία πεποίθηση ότι τα ζώα που τρέφονταν με ανάλογα φυτά έβγαζαν περισσότερο γάλα.

Κάποια είδη χρησιμοποιούνται στην παραδοσιακή ανατολική θεραπευτική σαν ισχυρό δυναμωτικό ίσης αξίας με το τζινσενγκ. Η ρίζα του φυτού θεωρείται ότι ενδυναμώνει τη θέληση και την ορμή του ανθρώπου να πραγματώσει υψηλούς στόχους, βοηθώντας την καταπολέμηση παλαιών συνηθειών και αγκυλώσεων.